Goddank zijn onze vaste contacten in het Oekraïense leger tot nu toe alleen met verwondingen in het ziekenhuis beland. Toch weten we bij elk gedagzeggen niet of we de militairen die ons stevig en dankbaar omarmen, als oude vrienden, bij de volgende trip nog levend zullen aantreffen. De meesten van deze mannen hadden tot februari vorig jaar een gewone baan en leggen ons uit dat ze geen andere keuze hebben dan te vechten om hun vrouwen en kinderen te beschermen. De voormalig directeur Operatiën van de AIVD, Robert Spronk, zei zaterdag in NRC dat Rusland zich op oorlog met het Westen voorbereidt. Ik vrees dat hij gelijk heeft.
De afgelopen achttien maanden ben ik zesmaal, eerst alleen, later met een uitdijend aantal chauffeurs, naar Kiev, Tsjernihiv en Dnipro gereden om het Oekraïense leger te helpen, omdat alleen het leger het moorden, verkrachten en martelen kan stoppen. Dankzij de geweldige steun van tweeduizend Nederlandse donateurs leveren we sinds het begin van de invasie een gestage stroom goederen aan het Oekraïense leger — zoals verkenningsdrones, terreinauto’s, kogelwerende vesten, helmen, portofoons, waterfilters, tourniquets, en noodverbandmiddelen als Israelien bandages en chest seals. We vragen de eenheden waarmee we in contact staan wat zij nodig hebben, kopen die spullen en overhandigen het ter plekke aan de militairen.
Blootshoofds
Jevgeni is een serieuze vent met een lieve blik in de ogen. Hij is in gevechtstenue. Tot de invasie was hij taxichauffeur op Boryspil, het internationale vliegveld van Kiev. Daarvoor werkte hij in de bouw in Duitsland. Nu is hij commandant in de 119de TRO brigade 162ste bataljon. Jevgeni is die nacht van het front bij Luhansk gekomen om de Toyota Hilux voor zijn bataljon af te halen. Op een parkeerplaats in Kiev toont hij ons een filmpje. Omdat de Russen golf na golf komen heeft hij twee kalasjnikovs, hij schiet zoveel dat de loop roodgloeiend wordt. Hij staat blootshoofds in een modderige loopgraaf en lost salvo’s het bos in – een bos dat eruit ziet als een gehavend maisveld.
De negen terreinauto’s die we dit keer bij ons hebben zitten tjokvol, onder andere met helmen. Ik vraag Jevgeni of hij er een kan gebruiken. Hij legt uit dat hij oorbeschermers moet dragen omdat hij deels doof is en de standaardhelm hem daardoor niet past. Wij hebben ook special operations helmen bij ons voor eenheden die via koptelefoons met elkaar communiceren. Wanneer ik Jevgeni zo’n splinternieuwe helm, met de oren vrij, in de handen druk, begint hij te huilen en draait zich om. Nadat hij zijn tranen heeft weggeveegd worden we om de beurt innig omhelst. Met nieuwe helm en kogelwerend vest rijdt hij weg in de richting van het front.
Vrijwilligersleger
Steeds komen we soldaten als Jevgeni tegen, die geen volledige uitrusting hebben, vooral bij het TRO. Het TRO is een geïmproviseerd vrijwilligersleger van een volk dat zich met volledige overgave tegen een supermacht verzet. Dat is wat wij keer op keer horen van alle mannen en vrouwen die we spreken in Oekraïne: we zullen strijden tot het einde, er is geen andere optie. Daarom moet het Westen de Oekraïners met eenzelfde overgave en passie helpen, en hun geven wat zij nodig hebben, en niet traag en mondjesmaat zoals tot nu toe is gebeurd.
Terug in Hongarije krijg ik via Signal het bericht van een Oekraïense vriendin over Jevgeni: ‘Ze kwamen onder artillerievuur. Zijn commandant en vijf kameraden zijn gedood. Jevgeni leeft, maar is volledig doof. Hij is nu in het ziekenhuis, hij heeft problemen met zijn ruggenwervels. Het is niet bekend wanneer hij naar zijn familie mag en of hij terug naar het front kan. Hij heeft een dochter van nog geen jaar. Hij heeft iets van 1200 foto’s van haar op zijn mobieltje. Vanwege haar is hij in de oorlog, hij wil haar beschermen.’
Niets meer te bieden
Hedendaags Rusland heeft de wereld jammer genoeg niets meer te bieden dan leugens, corruptie, destructie en aardgas, haar vier belangrijkste exportartikelen. De stelselmatige excessen van het Russische leger, sinds de bevrijding van Boetsja voor iedereen zichtbaar, bemoeilijken eventuele vredesbesprekingen. Voor Oekraïne uit woede, voor het Russische leiderschap uit angst voor vervolging. Poetin maakte duidelijk dat het onwillige kleine broertje, nu het zich niet heeft willen onderwerpen, volledig kapotgemaakt moet worden. Zijn rancuneuze aard kennende, zal hij dat uitgevoerd willen zien, nu, of anders over vijf jaar.
‘Rusland heeft de wereld nu niets meer te bieden dan leugens, corruptie, destructie en aardgas’
Poetin moet wel door, hij heeft oorlog nodig om het eigen volk onder controle te houden. Het Russische imperialisme zal daarom niet stoppen bij de grens van Moldavië of Polen. Wanneer Oekraïne deze oorlog verliest, zullen wij over enkele jaren een existentiële strijd moeten voeren zoals de Oekraïners nu. Dat moeten we voorkomen en stamina tonen. Daarom gaan organisaties als de onze door met onze steun aan het Oekraïense leger, net zolang tot Poetin de handdoek in de ring gooit.
Jaap Scholten is schrijver en medeoprichter van Protect Ukraineen woont sinds 20 jaar in Hongarije.
